Massa surveillance: het sleepnet bij de naam noemen
Mass surveillance: calling the dragnet what
it is
Ook dit jaar hebben we fel gestreden tegen de invoering van een sleepnet voor de geheime diensten. nadat we vorig jaar tijdens de internetconsultatie evenals vele andere organisaties, bedrijven en burgers felle kritiek hadden geleverd op het voorstel voor een nieuwe wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (wiv), kwam het kabinet dit najaar met een aangepast voorstel. het nieuwe voorstel is op enkele onderdelen verbeterd, maar helaas heeft het kabinet zich vrijwel niets aangetrokken van de breed gedragen kritiek. de geheime diensten kunnen volgens het voorstel nog steeds de communicatie van burgers massaal onderscheppen en analyseren via de 'onderzoeksopdrachtgerichte interceptie', oftewel de 'oog-interceptie', zoals het sleepnet door het kabinet zelf wordt genoemd. dit soort verhullend taalgebruik is typerend voor de wijze waarop het kabinet probeert dit wetsvoorstel nog voor de verkiezingen in 2017 door de tweede kamer te drukken.
We hebben daarom extra hard gewerkt om inzichtelijk te maken waarom het nieuwe voorstel, en in het bijzonder het sleepnet, onze vrije samenleving op het spel zet. zo hebben we ervoor gezorgd dat het frame van het kabinet, die is gaan spreken over 'onderzoeksopdrachtgerichte interceptie' in plaats van ongerichte interceptie, is doorgeprikt. niet voor niets noemde de vicevoorzitter van de autoriteit persoonsgegevens tijdens een hoorzitting over de wiv in de tweede kamer de onderzoeksopdrachtgerichte interceptie het eufemisme van het jaar. de door ons geïntroduceerde term 'sleepnet' en 'sleepnetbevoegdheid' is door een breed publiek, politici en de media veelvuldig overgenomen. bovendien werd in de uitgevoerde privacy impact assessment van het wetsvoorstel bevestigd dat de sleepnetmetafoor een accurate aanduiding is van de voorgestelde interceptiebevoegdheid.
Op basis van gelekte documenten aan de nos legden we in een zeer goed gelezen blogpost uit op welke vier manieren je als onschuldige burger in het sleepnet terecht kan komen. tijdens de godwin-lezing die we jaarlijks samen met de correspondent en artis op bevrijdingsdag organiseren, hield hoogleraar herman van gunsteren een vurig pleidooi tegen de tendens om in de strijd tegen terrorisme niet meer naar concrete personen te kijken, maar mensen preventief als risicoburgers te profileren, die door de eigen overheid worden lastiggevallen, geobserveerd en gewantrouwd. in zijn lezing legde hij overtuigend uit waarom er met de vele preventieve maatregelen om burgers te profileren — straks mede mogelijk gemaakt met het sleepnet — veel vrijheid verloren gaat terwijl terrorisme niet voorkomen wordt.
This year, we also fought fiercely against the introduction of a dragnet for the secret services. After we delivered strong criticism of the proposal for a new Intelligence and Security Services Act (Wiv) last year during the internet consultation, as did many other organisations, companies and citizens, the Cabinet came up with a modified proposal this autumn. Some parts of the new proposal have been improved, but unfortunately the government has virtually ignored the widely supported criticism. According to the proposal, the secret services are still able to intercept and analyse the communications of citizens en masse via the ‘investigation focused interception’ as the dragnet is called by the cabinet itself. This kind of use of masking language is typical of the way in which the cabinet tried to push the bill through parliament before the 2017 general elections.
This is why we have worked extra hard on making it clear why the new proposal, and in particular the dragnet, is putting our free society on the line. Thus, we have ensured that the outline of the cabinet, which has started talking of ‘investigation-focused interception’ instead of bulk interception, has been pierced. It’s no coincidence that the vice-chairperson of the Personal Data Authority, during a hearing about the Wiv in parliament, called ‘investigation-focused interception’ the euphemism of the year. The terms ‘dragnet’ and ‘dragnet power’, introduced by us, have been widely taken up by the general public, politicians and the media. In addition, the draft Privacy Impact Assessment of the Bill confirmed that the dragnet metaphor is an accurate indication of the proposed interception capability.
Based on documents leaked to the public broadcasting network NOS, we explained in a tremendously well-read blog post the four ways in which you, as an innocent citizen, can land in the dragnet. During the Godwin lecture that we organise annually with De Correspondent and Artis on Liberation Day, Professor Herman van Gunsteren fiercely pleaded against the tendency, in the fight against terrorism, to preventively profile people as risk citizens who are victimised, observed and accused by the government, instead of looking at concrete individuals. In his lecture, he explained convincingly why the many preventative measures to profile citizens – enabled partly in the future by the dragnet– mean that much freedom is lost while terrorism will not be prevented.
Nadat het wetsvoorstel naar de tweede kamer werd gezonden hebben we met een brede groep ngo's opgetrokken in onze oppositie tegen het wetsvoorstel. zo schreven we samen met amnesty international, free press unlimited, pax en internet society nederland een opiniestuk in trouw waarin we in beeld brachten wat het sleepnet en de uitwisseling van gegevens met buitenlandse geheime diensten concreet kan betekenen voor burgers, journalisten en activisten. daarnaast hebben we met free press unlimited en internet society nederland een online campagnesite opgezet (geensleep.net) met uitleg over het wetsvoorstel in begrijpelijke taal en de mogelijkheid om de betrokken kamerleden direct per email of twitter te benaderen. inmiddels is de teller van het aantal verzonden tweets en mails de 7.500 ruimschoots gepasseerd.
Ondanks een politiek klimaat waarin privacy regelmatig wordt neergezet als tegenpool van veiligheid, ben ik er trots op dat we als organisatie in samenwerking met onze achterban, vrijwilligers en andere ngos afgelopen jaar een krachtig weerwoord hebben gegeven en dat we door het kabinet en de betrokken ministeries als belangrijke speler worden gezien in het publieke debat rondom de wiv. nu komt het erop aan of de wiv en het sleepnet er zullen komen en zal ik samen met het team alles op alles blijven zetten om massasurveillance door de nederlandse geheime diensten te voorkomen.
After the draft legislation was submitted to parliament, we joined forces with a broad group of NGOs in our opposition to the proposal. Together with Amnesty International, Free Press Unlimited, PAX and Internet Society Nederland we wrote an opinion piece in the Trouwnewspaper, in which we identified what the dragnet and the exchange of data with foreign secret services can actually mean to citizens, journalists and activists. We also set up an online campaign website (geensleep.net) with Free Press Unlimited and Internet Society Nederland, including an explanation of the draft legislation in comprehensible language and the possibility to approach the cabinet members involved directly per email or Twitter. The current number of tweets and mails sent is well beyond 7,500.
Despite a political climate in which privacy is regularly portrayed as the antithesis to security, I am proud that we as an organisation, working in collaboration with our supporters, volunteers and other NGOs, have been able to provide a powerful response in the last year and that we are seen as a significant player in the public debate surrounding the Wiv by the cabinet and ministries involved. It now comes down to whether the Wiv and the dragnet will be accepted. The team and I, however, will continue to do everything possible to prevent mass surveillance by the Dutch secret services.