2016 was het jaar waarin privacy mainstream ging.
Grote Hollywood-films als James Bond en Jason Bourne zaten vol met het afluisterende spionnen en Oliver Stone maakte een film over Snowden voor het grote publiek. Dichterbij huis was er ook opeens meer aandacht voor privacy. De NPO organiseerde de Privacyweken met een grote privacytest, een aantal colleges van de Universiteit van Nederland en het programma Hunted. Bij De Wereld Draait Door werd voor het eerst aandacht besteed aan onze Big Brother Awards. Het is Maurits Martijn en Dimitri Tokmetzis zelfs gelukt om een bestseller over privacy te schrijven. Hun boek Je hebt wél iets te verbergen stond wekenlang op nummer één van de non-fictie bestsellerlijsten.
Ook bedrijven hebben nu opeens door dat hun klanten privacy belangrijk vinden. WhatsApp is alle berichten van gebruikers gaan versleutelen en bij Apple is er tegenwoordig altijd expliciet aandacht voor hoe hun verschillende producten de privacy van de gebruiker beschermen.
Die nieuwe aandacht is uiteindelijk een reactie op het toenemende belang van data in onze samenleving. Datastromen zetten de bestaande machtsverhoudingen op hun kop. Zowel overheden als bedrijven zetten alles op alles om zo snel mogelijk zo veel mogelijk data te analyseren om daarmee grip op hun burgers en gebruikers te krijgen. Het werk van Bits of Freedom wordt daarmee steeds urgenter.
Ook het afgelopen jaar moesten we keihard aan de slag om ervoor te zorgen dat de bevoegdheden van de opsporingsdiensten niet nodeloos vergroot worden en we niet nog meer in een situatie terecht komen waar onverdachte burgers via massasurveillance permanent in beeld zijn. We kwamen noodgedwongen in actie tegen internetfilters en voor netneutraliteit en versleuteling en we intervenieerden in het publieke debat met de twaalfde editie van de Big Brother Awards en onze eigen podcastserie Insert User over hoe startups over data denken.
Dit jaarverslag is korter dan de verslagen van vorige jaren. We hebben ervoor gekozen om in dit verslag minder aandacht te besteden aan ons doorlopende werk en aan de bestaande projecten. Daarom vind je deze keer geen overzicht van de vele Wob-verzoeken die we hebben gedaan, geen lijst van de activiteiten die door de helden van Bits of Groningen zijn georganiseerd en ook geen update over de fantastische projecten die door onze vrijwilligers draaiende worden gehouden zoals de Privacy Café's, de Internetvrijheid Toolbox of de Privacy Inzage Machine. In plaats daarvan richten we ons op de zaken die nieuw waren in het afgelopen jaar. Elk van onze hoogtepunten uit 2016 wordt beschreven vanuit het perspectief van één van de medewerkers uit het team.
We wensen je veel leesplezier en kijken ernaar uit om met de steun van onze donateurs, vrijwilligers en bredere achterban ook van 2017 een jaar met vele hoogtepunten te maken.
Bits of Freedom, juni 2017,
Bureau2016 was the year in which privacy went mainstream.
Major Hollywood movies like James Bond and Jason Bourne were overflowing with eavesdropping spies and Oliver Stone made a film about Snowden for the general public. Privacy suddenly also received more attention closer to home. The NPO organised the Privacy Weeks with a big privacy test, a number of lectures by the University of the Netherlands and the television programme Hunted. For the very first time, the highly popular TV programme ‘De Wereld Draait Door’ dedicated time to our Big Brother Awards. Maurits Martijn and Dimitri Tokmetzis even managed to write a bestseller about privacy. Their book Je hebt wél iets te verbergen (“Yes you DO have something to hide”) held the number one position in the non- fiction bestseller charts for weeks.
Businesses have also started to realise that their customers consider privacy a fundamentally important value. WhatsApp is currently encrypting all of its users’ messages and Apple has started to pay explicit attention to the question how their different products protect the privacy of the user.
This new focus is ultimately a response to the increasing importance of data in our society. Data flows have turned existing power relationships on their head. Governments and businesses alike are doing everything they can to analyse as much data as possible, as quickly as possible, in order to get a grip on their citizens and users. The urgency of the work of Bits of Freedom is therefore increasing rapidly too.
In the past year, we have also had to work hard to ensure that the powers of investigative bodies are not unnecessarily enlarged and we do not end up with a situation in which unsuspected citizens are permanently being watched via mass surveillance. We were forced into action against internet filters and for neutrality and encryption. We intervened in the public debate with the twelfth edition of the Big Brother Awards and with our own podcast series Insert User, about how start-ups view and deal with data.
This annual report is shorter than those of previous years. We have chosen to pay less attention to our daily work and existing projects. This time you won’t find an overview of the many Wob (Dutch Information Act) requests that we have made, no list of the activities organised by the Bits of Groningen heroes and no updates about the fantastic projects kept running by our volunteers, such as the Privacy Cafés, the Internet Freedom Toolbox or the Privacy Insight Machine. Instead, we will focus on the initiatives that were new in the last year. Each of our highlights from 2016 will be described from the perspective of one of our team members.
We hope you enjoy the read and look forward, with the support of our donors, volunteers and supporters, to making 2017 another year with many highlights.
Bits of Freedom, June 2017
Office